อัพพุทะในอเวจีนรกนั้นเอง. แม้ในนรกชื่อว่านิรัพพุทะเป็นต้นต้นก็นัยนี้
อนึ่ง ในนรกเหล่านี้ พึงทราบแม้การนับปีอย่างนั้น.
เหมือนอย่างร้อยแสนเป็นโกฏิหนึ่ง ฉันใด ร้อยแสนโกฏิ ชื่อว่า
ปโกฏิหนึ่งก็ฉันนั้น ร้อยแสนปโกฏิ ชื่อว่าโกฏิปโกฏิหนึ่ง. ร้อยแสน
โกฏิปโกฏิ ชื่อว่านหุตหนึ่ง. ร้อยแสนนหุต เป็นนินนหุตหนึ่ง ร้อย
แสนนินนหุต เป็นอัพพุทะหนึ่ง. แต่อัพพุทะนั้นไป เอา 20 คูณ เป็น
นิรัพพุทะ. ในบททุกบทก็นัยนี้แล.
จบอรรถกถาโกกาลิกสูตรที่ 9

11. พลสูตร

ว่าด้วยกำลังของพระขีณาสพ 10 ประการ

[90] ครั้งนั้นแล ท่านพระสารีบุตรเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า
ถึงที่ประทับ ถวายบังคมแล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้วพระผู้-
มีพระภาคเจ้าได้ตรัสถามท่านพระสารีบุตรว่า ดูก่อนสารีบุตร กำลังของ
ภิกษุขีณาสพมีเท่าไรหนอ ที่ภิกษุขีณาสพประกอบแล้ว ย่อมปฏิญาณ
ความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลายว่า อาสวะของเราสิ้นแล้ว .
ท่านพระสารีบุตรกราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ กำลังของภิกษุ
ขีณาสพ 10 ประการ ที่ภิกษุขีณาสพประกอบแล้ว ปฏิญาณความสิ้นไป
แห่งอาสวะทั้งหลายว่า อาสวะของเราสิ้นแล้ว กำลัง 10 ประการเป็นไฉน
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ภิกษุขีณาสพในธรรมวินัยนี้ เป็นผู้พิจารณาเห็น
สังขารทั้งปวงโดยความเป็นของไม่เที่ยง ด้วยปัญญาอันชอบ ตามความ
เป็นจริง ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ แม้ข้อที่ภิกษุขีณาสพเป็นผู้พิจารณาเห็น

สังขารทั้งปวงโดยความเป็นของไม่เที่ยง ด้วยปัญญาอันชอบตามความเป็น
จริง นี้ก็เป็นกำลังของภิกษุขีณาสพ ที่ภิกษุขีณาสพได้อาศัยปฏิญาณความ
สิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลายว่า อาสวะของเราสิ้นแล้ว.
อีกประการหนึ่ง ภิกษุขีณาสพเป็นผู้พิจารณาเห็นกามทั้งหลาย
เปรียบเหมือนหลุมถ่านเพลิง ด้วยปัญญาอันชอบ ตามความเป็นจริง ข้าแต่
พระองค์ผู้เจริญ แม้ข้อที่ภิกษุขีณาสพเป็นผู้พิจารณาเห็นกามทั้งหลาย
เปรียบด้วยหลุมถ่านเพลิง ด้วยปัญญาอันชอบ ตามความเป็นจริง นี้ก็
เป็นกำลังของภิกษุขีณาสพ. . .
อีกประการหนึ่ง ภิกษุขีณาสพเป็นผู้มีจิตโน้มไป น้อมไป โอนไป
ในวิเวก ยินดียิ่งในเนกขัมมะ เป็นจิตสิ้นไปจากธรรมอันเป็นที่ตั้งแห่ง
อาสวะโดยประการทั้งปวง ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ แม้ข้อที่ภิกษุขีณาสพ
เป็นผู้มีจิตโน้มไป น้อมไป โอนไปในวิเวก ยินดีในเนกขัมมะ เป็นจิต
สิ้นไปจากธรรมอันเป็นที่ตั้งแห่งอาสวะโดยประการทั้งปวง นี้ก็เป็นกำลัง
ของภิกษุขีณาสพ. . .
อีกประการหนึ่ง ภิกษุขีณาสพเป็นผู้เจริญสติปัฏฐาน 4 เจริญดีแล้ว
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ แม้ข้อที่ภิกษุขีณาสพเจริญสติปัฏฐาน 4 เจริญดีแล้ว
นี้ก็เป็นกำลังของภิกษุขีณาสพ. . .
อีกประการหนึ่ง ภิกษุขีณาสพเป็นผู้เจริญสัมมัปปธาน 4 เจริญดี
แล้ว . . .
อีกประการหนึ่ง ภิกษุขีณาสพเป็นผู้เจริญอิทธิบาท 4 เจริญดีแล้ว ...
อีกประการหนึ่ง ภิกษุขีณาสพเป็นผู้เจริญอินทรีย์ 4 เจริญดีแล้ว ...
อีกประการหนึ่ง ภิกษุขีณาสพเป็นผู้เจริญพละ 5 เจริญดีแล้ว ...

อีกประการหนึ่ง ภิกษุขีณาสพเป็นผู้เจริญโพชฌงค์ 7 เจริญดีแล้ว...
อีกประการหนึ่ง ภิกษุขีณาสพเป็นผู้เจริญอริยมรรคประกอบด้วย
องค์ 8 เจริญดีแล้ว ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ แม้ข้อที่ภิกษุขีณาสพเป็นผู้
เจริญอริยมรรคประกอบด้วยองค์ 8 เจริญดีแล้ว นี้ก็เป็นกำลังของภิกษุ
ขีณาสพ ที่ภิกษุขีณาสพอาศัยปฏิญาณความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลายว่า
อาสวะของเราสิ้นแล้ว ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ กำลังของภิกษุขีณาสพมี
10 ประการนี้แล ที่ภิกษุขีณาสพประกอบแล้ว ปฏิญาณความสิ้นไปแห่ง
อาสวะทั้งหลายว่า อาสวะของเราสิ้นแล้ว.
จบพลสูตรที่ 10
จบเถรวรรคที่ 4

อรรถกถาพลสูตรที่ 10

พึงทราบโดยนัยที่กล่าวไว้ในหนหลังนั้นแล.
คำที่เหลือในบททุกบท ง่ายทั้งนั้นแล.
จบอรรถกถาพลสูตรที่ 10
จบเถรวรรคที่ 4

รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ

1. วาหุนสูตร 2. อานันทสูตร 3. ปุณณิยสูตร 4. พยากรณ-
สูตร 5. กัตถีสูตร 6. อัญญสูตร 7. อธิกรณสูตร 8. พยสนสูตร
9. โกกาลิกสูตร 10. พลสูตร.